HASHIMOTO – TYLKO FAKTY!

Na chorobę Hashimoto cierpi ponad 700 tys. Polaków. Co trzecia Polka słyszy diagnozę pt. "przewlekłe zapalenie tarczycy". To chyba wystarczająco dużo, aby rozwiać Twoje wątpliwości na temat dietoterapii tego schorzenia. Internet huczy od niesprawdzonych i niepotwierdzonych zaleceń oferując diety i suplementy cud. Zajmę się dzisiaj uporządkowaniem Twojej wiedzy!

Zacznijmy od początku - co to jest choroba Hashimoto?

Hashimoto to inaczej limfocytowe zapalenie tarczycy. Jest to schorzenie o charakterze przewlekłym i należy do grupy chorób autoimmunologicznych (podobnie jak np. łuszczyca, stwardnienie rozsiane, RZS, cukrzyca typu 1). Oznacza to nieprawidłową odpowiedź układu immunologicznego na własne komórki i produkcję przeciwciał skierowanych przeciwko własnym narządom. W wyniku takiej reakcji organizm nieustannie toczy walkę z własnymi tkankami. W przypadku Hashimoto - z tarczycą, co prowadzi do niszczenia gruczołu i zaburzeń w wydzielaniu hormonów.

Czynników biorących udział w patogenezie tego schorzenia jest wiele, ale wśród najczęściej wymienianych znajdują się czynniki środowiskowe, genetyczne, infekcje wirusowe, palenie tytoniu, niedobór selenu, nadmiar jodu.

Sama choroba Hashimoto nie daje żadnych symptomów, natomiast jest ona najczęstszą przyczyną występowania niedoczynności tarczycy, która niesie za sobą takie objawy, jak: zmęczenie, nadmierna senność, skłonność do depresji, zaburzenia miesiączkowania u kobiet, sucha i blada skóra, zaburzenia pamięci, wypadanie włosów, zaparcia, zwiększenie masy ciała, obrzęki.

Diagnostyka choroby Hashimoto to wykonanie badań z krwi (TSH, ft3, ft4, przeciwciał aTPO) oraz badanie USG tarczycy. Z wynikami należy udać się do endokrynologa lub - na początku do lekarza pierwszego kontaktu.

Leczenie

Może zdziwi Cię ten punkt, ale chciałabym wyraźnie podkreślić, że choroba Hashimoto to choroba, która wymaga leczenia farmakologicznego najczęściej do końca życia. Stosowanie odpowiedniej diety w Hashimoto jest wprost konieczne, aby schudnąć, wspomóc leczenie, nie doprowadzić do pogorszenia stanu zdrowia, ale sama dieta nie spowoduje remisji choroby. Jeżeli widzisz "specjalistę", który obiecuje, że samą zmianą nawyków żywieniowych wyleczy Cię z choroby Hashimoto zapewne jego poglądy są wprost dalekie od badań naukowych.

Na ten moment wiedzy możemy jednak zrobić wiele w kwestii wspomagania leczenia i samopoczucia w chorobie Hashimoto. Odpowiednia dieta będzie miała wpływ na zmniejszenie stanu zapalnego w organizmie, osiągnięcie prawidłowej masy ciała, umożliwienie lepszego wchłaniania leków i profilaktykę powikłań związanych z niedoczynnością tarczycy - np. poprawę jakości wypróżnień czy zmniejszenie suchości skóry.

Do dzieła! Czyli na co musisz zwrócić uwagę!

SELEN

W wielu badaniach naukowych osoby chore na Hashimoto mają obniżone stężenie selenu we krwi w porównaniu z grupą kontrolną. Dlatego oprócz odpowiedniej podaży selenu wraz z dietą warto rozważyć suplementację. Często stosuje się dawkę 200 µg selenu na dzień, wykazano bowiem, że taka dawka poprawia funkcjonowanie układu immunologicznego i zmniejsza aktywność zapalną tarczycy. Należy jednak być tutaj bardzo ostrożnym, ponieważ występuje cienka granica pomiędzy dawką zalecaną a dawką toksyczną. Nadmiar selenu może prowadzić do wystąpienia cukrzycy typu 2 oraz zwiększyć ryzyko występowania chorób sercowo-naczyniowych, do których osoby z niedoczynnością tarczycy wykazują i tak większą skłonność.

Bardzo dobrym źródłem selenu w diecie mogą być orzechy brazylijskie. Wystarczą 2 dziennie, aby pokryć całkowite dzienne zapotrzebowanie. Jest jednak tutaj małe "ale". Na rynku polskim najczęściej możemy spotkać orzechy brazylijskie, które pochodzą z Boliwii. Ziemia w tym kraju jest bardzo uboga w selen i uprawiane tam orzechy nie są dobrym źródłem tego pierwiastka. Dobrym źródłem mogą być orzechy uprawiane w Wenezueli czy Kolumbii, jednak dostęp do nich jest dużo trudniejszy. Pamiętaj, aby sprawdzać kraj pochodzenia produktu, który kupujesz. W tym przypadku ma to ogromne znaczenie.

Dobrym źródłem selenu w diecie są także ryby, owoce morza, inne orzechy, nasiona roślin strączkowych, mięso i produkty pełnoziarniste.

Pamiętaj, aby kwestię suplementacji zawsze skonsultować z lekarzem prowadzącym lub dietetykiem.

DIETA BEZGLUTENOWA

Zapewne nie raz natknąłeś się na informację, że w chorobie Hashimoto należy z diety wykluczyć gluten. Zapamiętaj, że jedyne choroby, które są wskazaniem do stosowania diety bezglutenowej są celiakia, nieceliakalna nadwrażliwość na gluten (NCGS) oraz alergia pokarmowa. Hashimoto do tych chorób nie należy!

Trzeba jednak zwrócić uwagę na to, że schorzenia autoimmunologiczne lubią chodzić parami. A celiakia również należy do tej grupy. Dlatego jeżeli podejrzewasz u siebie problem związany ze spożywaniem glutenu powiedz o tym swojemu lekarzowi i wykonaj odpowiednio wskazane badania w celu odpowiedniej diagnozy.

Nieuzasadnione stosowanie diety bezglutenowej może prowadzić do rozwoju cukrzycy typu 2 i chorób sercowo-naczyniowych, dlatego nie warto sobie fundować takiego narażenia.

Wiele osób stwierdzi, że eliminacja glutenu pomogła im lepiej się poczuć czy nawet poprawić wyniki badań. Najczęściej wynika to z wykluczenia m.in. białego pieczywa, ciast, czy słodyczy, które oprócz glutenu zawierają mnóstwo innych dodatków, jak ulepszacze smaku, sztuczne konserwanty, tłuszcze typu trans itp. Biała bułka to prostu produkt, które ze zdrowiem ma mało wspólnego. Również spadek masy ciała po wykluczeniu wyżej wymienionych produktów wynika nie z eliminacji glutenu, a po prostu ze spożycia mniejszej ilości kalorii. Nie są to żadne dowody, aby przypisać zasługi diecie bezglutenowej. Jeżeli masz wątpliwości zbadaj się czym prędzej!

LAKTOZA

Drugim kontrowersyjnym składnikiem w diecie osób chorych na Hashimoto jest nabiał. Wykazano bowiem, że u osób, które wyeliminowały laktozę z diety obserwowano obniżenie stężenie TSH. Jest jednak małe "ALE". Wszystkie te osoby miały zdiagnozowaną nietolerancję laktozy. U osób, które nie wykazały nietolerancji, nie zauważono żadnych zmian.

Wniosek nasuwa się sam - jeżeli chcesz mieć pewność, czy powinieneś wykluczyć laktozę ze swojego jadłospisu, koniecznie w porozumieniu ze swoim lekarzem przeprowadź diagnostykę w tym kierunku.

Osoby z Hashimoto faktycznie częściej wykazują nietolerancję laktozy. U takich osób dieta bez wykluczenia tego dwucukru może przyczyniać się do występowania częstych wahań stężenia TSH, a także do leczenia opornego na lewotyroksynę.

INTERAKCJA ŻYWNOŚCI Z LEKAMI

W większości przypadków zażywanie lewotyroksyny lekarz zaleca na czczo popijając niewielką ilością wody. Należy odczekać minimum 30 minut do zjedzenia pierwszego śniadania. Nie lekceważ tego zalecenia, ponieważ ma ogromny wpływ na wchłanianie leku, a co za tym idzie na poprawę Twojego stanu zdrowia.

Co możesz jeszcze zrobić, aby poprawić wchłanianie?

• wyklucz z pierwszego posiłku produkty, które zawierają dużą ilość wapnia (mleko, sery - przede wszystkim żółty ser, jogurty, sezam, migdały)
• kawę lub mocną herbatę wypij dopiero 2 godziny po przyjęciu tabletki
• wszystkie suplementy diety przyjmuj w większym odstępie czasu od przyjmowania lewotyroksyny - np. przy obiedzie
• jeżeli korzystasz z produktów sojowych lub suplementów diety zawierających izoflawony sojowe zadbaj o to, aby przyjmować je w odstępie minimum 4 godzin od przyjęcia lewotyroksyny
• na zmniejszenie wchłaniania lewotyroksyny mogą mieć także wpływ leki zawierające glin (stosowane w przypadku nadkwasoty, zgagi) oraz niektóre leki stosowane w celu obniżenia poziomu cholesterolu

Pamiętaj także o podstawowych zasadach zdrowego stylu życia. Wyklucz z diety cukier, dbaj o odpowiednią podaż warzyw i owoców, produktów pełnoziarnistych, pamiętaj o kwasach omega-3. Taka dieta będzie miała charakter przeciwzapalny, co w chorobie Hashimoto powinno być kluczowe. Jeżeli borykasz się z obrzękami pamiętaj o odpowiednim nawodnieniu. W Hashimoto zalecana jest także umiarkowana aktywność fizyczna.

Jeżeli Ty albo ktoś z Twoich bliskich potrzebuje wsparcia dietetycznego serdecznie zapraszam na konsultację. Dietoterapie w schorzeniach tarczycy prowadzę od wielu lat i z przyjemnością pomogę również Tobie!  

Zapraszam!

Anna Mazgaj
dietetyk kliniczny
www.amdietetyka.pl